تأثیر قرآن و حدیث در دیوان مولانا حسن کاشی آملی

  شاعران ایرانی از آغاز پیدایش زبان فارسی، کم و بیش به قرآن کریم و احادیث توجّه داشته‌اند. این توجّه در سده‌های هفتم و هشتم با گسترش معارف اسلامی و اندیشه‌های عارفانه به اوج خود می‌رسد. مولانا حسن کاشی، شاعر پارسی‌گوی شیعی سده‌ی 7 - 8 ه . ق به اقتضای تربیت خانوادگی، علاقه‌ی شخصی، ذهنیّت مذهبی و سنّت انعکاس معارف اسلامی در شعر پارسی با این منابع معرفتی آشنایی عمیق داشته و در اشعار خود به ویژه در قصاید به مناسبت‌های مختلف از آن‌ها بهره گرفته است. موضوع پژوهش حاضر بررسی تأثیر قرآن و حدیث در شعر اوست و پس از اشاره‌ای به احوال شاعر، به شیوه‌های مختلف استفاده‌ی وی از قرآن و حدیث از جمله تلمیح، تصویر، اقتباس، ترجمه، تأویل و تفسیر و حلّ پرداخته شده است. هم‌چنین ترکیباتی که شاعر در به کارگیری آن‌ها وامدار قرآن و حدیث است، بررسی شده؛ در نهایت اهداف شاعر از کاربرد قرآن و حدیث از جمله استشهاد و استناد، تشبیه و تمثیل، تعلیل و توجیه، برهان و استدلال، تبرّک و تیمّن، توصیف و  بررسی گردیده است. این پژوهش بیانگر تأثیرپذیری گسترده‌ی شاعر از قرآن کریم و به میزان کمتر از احادیث است. شیوه‌ی غالب اثرپذیری او تصویری و بیشتر با هدف توصیف به ویژه توصیف و منقبت حضرت علی (ع) است.